سقوط هفته پیش قیمت بیت کوین، بر آینده شرکت‌های ماینینگ سایه افکنده است؛ شرکت‌هایی که طی شش ماه گذشته بیش از نیم میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا آماده هاوینگ بیت کوین باشند.

فارم‌های عظیم استخراج بیت کوین در سه کشور متفاوت، در گفتگو با کوین دسک به این نکته اشاره کردند که آن‌ها از ماه سپتامبر تاکنون برای ارتقا و توسعه تأسیسات خود بسیار ولخرجی کرده‌اند که نشان‌دهنده عزم جزم آن‌ها برای بقای طولانی‌مدت در صنعت استخراج است.

در ماه می آینده (اردیبهشت ۹۹) میزان بیت کوین‌های تازه استخراج‌شده‌ای که هر ده دقیقه یک‌بار به ماینرها تعلق می‌گیرد، طبق کد بیت کوین به یکباره نصف می‌شود؛ رویدادی که می‌تواند ضربه سنگینی به این شرکت‌ها وارد کند. طبق برآوردها و با توجه به این که بسیاری از دستگاه‌های استخراج قدیمی حتی قبل از هاوینگ دیگر سوددهی ندارند، شرکت‌های بزرگ ماینینگ بیش از ۵۰۰ میلیون دلار را صرف خرید تجهیزات جدید و با راندمان بالاتری کرده‌اند که می‌توانند با مصرف برق پایین‌تر، بیت کوین‌های بیشتری تولید کنند.

اما سقوط قیمت ۵۰ درصدی هفته گذشته بیت کوین به ۵,۰۰۰ دلار میزان سوددهی این شرکت‌ها را زیر سؤال برده است.

مطابق داده‌های استخر استخراج پولین (Poolin)، سود ناخالص روزانه قوی‌ترین دستگاه‌های استخراج بازار مثل واتس ماینر M20S از شرکت میکرو بی تی و انت ماینر S17 Pro از شرکت بیت مین هم زیر ۵۰ درصد است. این برآورد بر اساس قیمت و سختی استخراج (مقیاس سنجش سختی رقابت در عملیات استخراج) حال حاضر بیت کوین و با هزینه برق ۵ سنت به ازای هر کیلووات ساعت محاسبه‌ شده است. طبق گفته کوین دسک، در قیمت فعلی، قدرتمندترین دستگاه‌های دنیا هم سودآوری ندارند.

اگر قیمت بیت کوین بعد از رویداد هاوینگ و نصف شدن پاداش استخراج بالاتر نرود، این شرکت‌ها برای بازگشت سرمایه خود باید مدت بسیار طولانی‌تری را به انتظار بمانند.

ژنگ شان (Zheng Xun)، مدیرعامل شرکت استخراج هشیج (Hashage) که در چندین شهر در ایالت سیچوان، مرکز شرکت‌های استخراج در چین، فعالیت دارد گفت:

ما در این مدت ضمن خرید دستگاه‌های جدید، سر خود را پایین انداخته و به استخراج مشغول بوده‌ایم. اندازه فارم استخراج ما در حال حاضر بسیار مناسب است و نیازی به خرید تجهیزات بیشتر نداریم. در مقطع فعلی در حال تزریق جریان پول نقد به فارم هستیم تا ببینیم بعد از هاوینگ شرایط بازار چگونه خواهد شد.

با وجود این گفته‌ها، هنوز مشخص نیست که قدرت پردازش کلی بیت کوین در هفته‌های آینده و با خاموش شدن تجهیزات قدیمی ماینینگ پس از هاوینگ، چگونه به این ریزش اخیر قیمت پاسخ خواهد داد. شاید اگر سختی استخراج و توان محاسباتی شبکه بیت کوین (هش ریت) به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند، این شرکت‌ها هم بتوانند واحدهای بیشتری استخراج کنند.

اما در حال حاضر و از زمان سقوط قیمت هفته گذشته، میانگین متحرک ۷ روزه هش ریت شبکه سیر نزولی دارد و از ۱۱۸ اگزاهش در ثانیه به ۱۰۸ اگزاهش در تاریخ ۹ مارس رسیده است که مقدار قابل توجهی نیست.

کریس ژو (Chris Zhu)، یکی از مؤسسین استخر استخراج پولین (Poolin) که روز جمعه در یک پنل گفتگو در برنامه وی چت (WeChat) سخن می‌گفت اذعان کرد که او قبل از سقوط قیمت بیت کوین انتظار داشته که هش ریت شبکه به‌ آرامی افزایش پیدا کند. حالا و پس از ریزش قیمت او انتظار دارد که توان محاسباتی شبکه در ماه‌های آینده ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.

ولخرجی برای دستگاه‌های استخراج

هزینه‌های بیش‌ازحد معمول شرکت‌های استخراج برای خرید تجهیزات جدید را می‌توان در رشد چشمگیر توان محاسباتی کلی بیت کوین در نیم سال گذشته مشاهده کرد.

از سپتامبر سال ۲۰۱۹ تاکنون، توان محاسباتی (هش) شبکه بیت کوین با یک رشد ۳۰ درصدی، از ۹۰ اگزاهش به حدود ۱۲۰ اگزاهش در ثانیه رسیده است.

توجه به این نکته که قیمت تجهیزات جدید استخراج بین ۲۰ تا ۳۰ دلار به ازای هر تراهش در ثانیه محاسبه می‌شود، به ما نشان می‌دهد که گردانندگان فارم‌های استخراج در چند ماه اخیر بیش از ۶۰۰ میلیون دلار برای آماده شدن برای رویداد هاوینگ پیش رو هزینه کرده‌اند.

آرتم ارمین (Artem Eremin)، مدیر تولید شرکت فروشنده تجهیزات استخراج 3logic می‌گوید که مشتریان او در روسیه و آسیای مرکزی از ماه اکتبر به این‌ طرف به‌طور مداوم اقدام به خرید انت ماینر S17 شرکت بیت مین کرده‌اند. دستگاه‌های استخراج یا همان ای‌سیک‌ها (ASIC) دستگاه‌هایی هستند دارای تراشه‌های کامپیوتری مخصوص، که برای فعالیت‌های محاسباتی سنگینی مثل استخراج ارزهای دیجیتال سفارشی‌سازی شده‌اند.

شرکت 3logic ماهانه در حدود ۲,۵۰۰ عدد از این ای‌سیک‌های جدید را به فروش می‌رساند. ارمین می‌گوید که آمار در ماه‌های اکتبر و نوامبر به ۵,۰۰۰ دستگاه در ماه هم می‌رسید، اما تب خرید آن‌ها در ماه دسامبر ۲۰۱۹ فروکش کرد. مطابق آخرین برآوردها، این احتمال وجود دارد که در حدود یک‌سوم تا نیمی از تجهیزات استخراج موجود در روسیه با مدل‌های جدیدتر جایگزین شده باشند.

ایگور رونتز (Igor Runets)، مدیرعامل فروشگاه تجهیزات ماینینگ بیت ریور (Bitriver) در شهر براتسک روسیه هم می‌گوید که مشتریانش از پائیز گذشته به‌طور مداوم در حال خرید ای‌سیک بوده‌اند، اما در ماه ژانویه از میزان فروش کاسته شد.

او افزود:

سال نوی چینی و به دنبال آن شیوع ویروس کرونا باعث کاهش فروش ما شد و بعد از آن هم میزان فروش در همین سطح باقی ماند.

در چین هم فارم‌های بزرگ استخراج از نیمه دوم سال ۲۰۱۹ بلافاصله بعد از شروع عرضه عمده آن‌ها توسط تولیدکنندگان این دستگاه‌ها، اقدام به خرید در مقادیر بالا کرده‌اند.

ژنگ می‌گوید که شرکت او ۳۰ درصد از تأسیسات خود را از اواخر تابستان گذشته توسط آخرین ای‌سیک‌های شرکت بیت مین و میکرو بی‌ تی توسعه داده است و راه‌اندازی آن‌ها برای قبل از پایان سال نوی چینی‌ها در دستور کار قرار گرفته است.

بعضی‌ها مثل شرکت سرمایه‌گذاری چینی اسپارک کپیتال (Spark Capital)، متعلق به گابریل ژیا (Gabriel Xia) هم کار جایگزین کردن و به‌روزرسانی را از اوایل تابستان شروع کرده بودند.

گابریل در این باره می‌گوید:

استحکام هر چه بیشتر صنعت استخراج

پشت تب خرید دستگاه‌های استخراج مقدار زیادی سرمایه وجود دارد که تنها در سال ۲۰۱۹ وارد حوزه استخراج بیت کوین شد.

توان پردازشی شبکه بیت کوین برای اولین بار در فوریه سال ۲۰۱۶ به ۱ اگزاهش در ثانیه رسید و برای رسیدن آن به ۵۰ اگزاهش در سپتامبر ۲۰۱۸ و حتی بعد از بازار صعودی سال ۲۰۱۷، سی ماه زمان لازم بود؛ اما شبکه بیت کوین توانست این عدد را ظرف ۱۵ ماه و در ژانویه سال ۲۰۲۰ دو برابر کند.

این رشد سریع توسط تولیدکنندگان عمده ای‌سیک مثل بیت مین، کانان و میکرو بی تی و عرضه تجهیزات استخراج قوی‌تر و تراشه‌های محاسباتی پیشرفته‌تر توسط آن‌ها امکان‌پذیر شد.

اما پیشرفت‌های فنی به معنای گران‌تر شدن آن‌ها هم هست. فضای صنعت استخراج از آغاز سال ۲۰۱۷ به این‌طرف در حال استحکام (Consolidation) و بیرون راندن ماینرهای کوچک بوده است.

در سال ۲۰۱۷ و حتی در طول بازار صعودی آن سال، مشاهده ثبت یک سفارش ۱۵ میلیون دلاری برای تجهیزات استخراج چندان معمول نبود؛ اما این وضعیت در سال ۲۰۱۹ تغییر پیدا کرد.

ژیا که شرکتش سابقه استخراج در سال ۲۰۱۶ را هم دارد، می‌گوید:

یک سفارش ۱۵ میلیون دلاری در سال ۲۰۱۷ می‌توانست شما را تبدیل به بزرگ‌ترین ماینر شبکه بیت کوین کند اما چنین سفارشی در سال ۲۰۱۹ تنها به این معناست که شما یکی از ده‌ها مشتری بزرگ این بازار هستید.

ریسک قیمت

سنت معمول این صنعت این است که فارم های استخراج، بیت کوین‌های تازه استخراج‌شده را برای پوشش هزینه‌های عملیاتی خود به فروش می‌رسانند؛ اما در چند سال اخیر بازاری جدید برای شرکت‌های خدمات مالی به وجود آمده که به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند سرمایه‌های در حال کار، حتی اگر آن‌ها قصد نگهداری آن را داشته باشند را هم جذب کنند. 

ژیا می‌گوید که دارایی‌های استخراج‌شده توسط شرکت اسپارک کپیتال به‌عنوان وثیقه برای دریافت وامی که برای پرداخت قبض‌ها و توسعه عملیات دریافت کردیم، به گرو گذاشته شده‌اند. شرکت فکر می‌کند که قادر خواهد بود با این کار، هم‌زمان با کوتاه‌تر کردن زمان لازم برای بازگشت سرمایه خرید تجهیزات، این کوین‌ها را بعد با قیمت بالاتر به فروش برساند.

او گفت:

نگاه ما به این قضیه یک نگاه بلندمدت است و به زمانی است که شرکت ما (به‌خوبی) توسعه یافته باشد.

دیمتری اوزرسکی، مدیرعامل الکترو فارم (ٍElectro.Farm)، یک فارم استخراج فعال در قزاقستان، می‌گوید که ۹۰ درصد از مشتریان او کوین‌های خود را به‌طور دوره‌ای به فروش نمی‌رسانند و منتظر جهش‌های ناگهانی قیمت هستند. 

او می‌گوید:

بعضی کوین‌هایشان را در قیمت ۱۲۰۰۰ دلار به فروش رساندند و حالا منتظر این هستند که قیمت دوباره به بالای ده هزار دلار برسد.  

سینتیا وو (Cynthia Wu)، معاون و مسئول حفاظت ماتریکس پورت (Matrixport)، یکی از زیرشاخه‌های شرکت خدمات مالی بیت مین، می‌گوید که شرکت او حالا به بیش از ۲۰۰ فارم بزرگ خدمات ارائه می‌دهد و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار وام معوق (پرداخت‌نشده) دارد که اکثر آن‌ها توسط ماینرها و باهدف پرداخت قبض‌های برق و ساخت تأسیسات استخراج جدید دریافت شده‌اند.

اما خطری که هم‌زمان با سقوط ۵۰ درصدی قیمت بیت کوین طی تنها دو روز آن‌ها را تهدید می‌کند، مصادره خودکار پول وثیقه آن‌ها است. 

با وجود وام‌دهندگانی که نرخ وثیقه اجباری آن‌ها به‌طور میانگین ۶۰ تا ۷۰ درصد است، فرد یا نهاد وام‌گیرنده در صورتی که نتواند وثیقه خود را افزایش دهد در خطر مصادره اجباری بیت کوین‌های رهنی خود قرار خواهد گرفت و این در صورتی است که قیمت بیت کوین هنوز در اوج ۱۱,۰۰۰ دلاری خود بود و نه حالا که ارزش آن نصف شده است.

عدم تمایل به فروش

وو می‌گوید که استراتژی لیکوئید کردن (وجوه وثیقه مشتریان) می‌تواند بسته به حوزه قضایی فعالیت شرکت متفاوت باشد.

او گفت:

در آمریکا بیشتر ماینرها بیت کوین‌های خود را به فروش می‌رسانند زیرا به پول نقد نیاز دارند ولی بیشتر ماینرهای چین هادلرهای بلندمدت هستند و تمایل چندانی به فروش ندارند. طرز فکر معمول ماینرهای چینی این است که هیچ‌ وقت بیشتر از مقداری که استخراج می‌کنی هزینه نکن.

شریف الله یاروف، رئیس بخش کسب‌وکار ماتریکس پورت می‌گوید که قدیمی‌های این صنعت که از سال ۲۰۱۲ فعال بوده‌اند هم معمولاً در فروش کوین‌ها عجله نمی‌کنند.

الله یاروف می‌گوید:

ماینرهای تازه‌وارد خیلی سریع سعی می‌کنند که کوین‌ها را به ارز فیات تبدیل کنند اما آن‌ها هم در طول زمان با فعالیت در این کسب‌وکار و مشاهده رشد ارزهای دیجیتال از نقد کردن سریع کوین‌ها اجتناب می‌کنند.

اتان ورا (Ethan Vera)، مدیر ارشد مالی و یکی از مؤسسین استخر استخراج لوکسور (Luxor)، می‌گوید که البته ماینرهای زیادی برای پرداخت قبض‌ها به دنبال دریافت وام هستند ولی آن‌ها معمولاً ماینرهای خاص و باتجربه این صنعت هستند که دیدگاه بسیار مثبتی نسبت به این کار دارند.

طبق گفته‌های او ماینرهای تازه‌وارد همیشه دنبال راهی هستند که بتوانند در مقابل آسیب‌های ریزش‌های ناگهانی قیمت مقاومت کنند.

ورا افزود:

در حال حاضر افراد خبره زیادی در حال ورود به این حوزه در آمریکای شمالی هستند که اکثر آن‌ها دارای سابقه کار در بانک‌های سرمایه‌گذاری، امور مالی شرکتی و شرکت‌های نفت و گاز هستند. آن‌ها معمولاً عادت دارند که از ابزارهای مالی به‌عنوان راهی برای کم کردن ریسک کسب‌وکار خود استفاده کنند. صحبت‌های من با این ماینرهای عمده بازار با هدف یافتن روش‌هایی برای کم کردن تأثیر ارزش هش ریت و قیمت بیت کوین بر کسب‌وکار آن‌ها انجام شد.

رونتز و ازرسکی می‌گویند:

آن‌ها چندان علاقه‌ای به معاملات مشتق از خود نشان نمی‌دهند، حداقل نه در روسیه.

ازرسکی می‌گوید که بازار قراردادهای آتی و اختیار معامله ارزهای دیجیتال هنوز به بلوغ نرسیده است. ماینرها با هدف کسب سود از این ریسک‌ها به این بازی وارد شده‌اند و نه با برای پرداخت هزینه برای پوشش دادن ریسک این کار.

اما وو می‌گوید که ماتریکس پورت متوجه شد که بعضی‌ها به طرح‌های اختیار معامله این شرکت علاقه‌مند شده‌اند. در حدود ۷۰ درصد از هفتاد هزار بیت کوین اختیار معامله ثبت‌شده در پلتفرم از زمان عرضه آن در ماه اکتبر به ماینرهای بزرگ تعلق دارد.

وو می‌گوید:

آن‌ها می‌خواهند علاوه بر سفته‌بازی و کسب سود بیشتر در مقابل حرکات بازار محافظت بیشتری در اختیار داشته باشند. 

خداحافظ S9

در همین حال آخرین استراتژی فارم‌های بزرگ استخراج برای بازسازی، به یک مشکل قدیمی برخورد می‌کند. تکلیف آن‌ها با تجهیزات ماینینگ قدیمی‌تر مثل انت ماینر S9 و مدل‌هایی مانند آن که بازار استخراج را از سال ۲۰۱۷ تاکنون در اختیار داشته‌اند چیست؟

آیا سقوط قیمت بیت کوین به محدوده ۵,۰۰۰ دلار و پیش‌رو بودن رویداد هاوینگ که بسیار پایین‌تر از حداقل قیمت لازم برای سوددهی آن‌ها (۸,۰۰۰ دلار) است، باعث خاموش شدن و حذف آن‌ها از شبکه خواهد شد؟

ازرسکی می‌گوید:

همه به دنبال این هستند که از شر مدل S9 خلاص شوند؛

اما او هنوز اعتقاد دارد که کار مدل S9 هنوز به پایان نرسیده است. همه‌چیز به استراتژی ماینر برای استخراج برمی‌گردد.

در شرکت بیت ریور که برای ارائه توان الکتریکی موردنیاز مشتریانش ۷۰ مگاوات برق توزیع می‌کند، تنها ۲۵ درصد تجهیزات را مدل S9 تشکیل می‌دهد.

رونتز می‌گوید:

کسانی که قصد فروش آن‌ها را دارند باید قبلاً این کار را می‌کردند.

ژیا از شرکت اسپارک کپیتال که تمام S9 های خود را به فروش رسانده است تخمین می‌زند که سری S9 تنها ۲۰ تا ۲۵ درصد از توان محاسباتی شبکه بیت کوین را تأمین می‌کند.

رونتز می‌گوید:

افراد مختلف استراتژی‌های متفاوتی دارند، بعضی‌ها قصد دارند که ای‌سیک‌های قدیمی را با مدل‌های جدیدتر عوض کنند و بعضی‌ها هم تمایل دارند این مدل‌های قدیمی را با قیمت پایین خریداری کنند و امید دارند که خیلی سریع سرمایه صرف شده برای خرید آن‌ها را برگردانند.

رونتز اضافه می‌کند که به نظر او آن‌هایی که به استفاده از سری S9 اصرار دارند حتی درصورتی که این ای‌سیک‌ها در حال حاضر تنها قادر به پرداخت هزینه‌های خود باشند، بازهم آن‌ها را خاموش نخواهند کرد.

رونتز می‌گوید:

هیچ‌کس تا زمان هاوینگ دستگاه خود را خاموش نمی‌کند و همه قصد دارند تا آنجایی که ممکن است از ای‌سیک‌های قدیمی خودکار بکشند.

به گفته این فارم‌های استخراج، این امکان در انت ماینر S9 وجود دارد که مصرف انرژی آن را از ۱۶۰۰ وات به ۷۰۰ وات کاهش داد و به‌ جای ۱۳ تراهش با سرعت ۹ تراهش به کار ادامه داد.

بعضی از استخرهای استخراج مثل الکترو فارم (Electro.Farm) و پولین هم به کاربران‌شان پیشنهاد می‌دهند که با ترکیب دو انت ماینر S9 میزان تولید کوین خود را افزایش بدهند. 

ایده هر دو روش این است که سود ناخالص کلی را طوری افزایش دهند که ‌ای‌سیک‌های S9 بتوانند با میانگین هزینه برق ۵ سنت برای هر کیلووات سود روزانه‌ای، هرچند ناچیز را به دست آورند.

برق ارزان

علاوه بر این بعضی افراد و فارم های کوچک هستند که برق آن‌ها ارزان‌تر از فارم های بزرگ است.

آقای ژنگ از شرکت هشیج (Hashage) که به‌طور خاص به فصل بارانی تابستان در چین، بعد از رویداد هاوینگ ماه می، اشاره می‌کرد می‌گوید:

بله اگر هزینه برق شما ۲ سنت باشد هنوز هم می‌توانید به بازی با ای‌سیک های S9 خود ادامه دهید.

ارمین می‌گوید که ساکنین سیبری تا پایان ماه فوریه می‌توانند حتی از مدل‌های قدیمی‌تر S7 هم استفاده کنند. ماینرهای خرده‌پا که تعداد آن‌ها روزبه‌روز در حال کاهش است، هنوز هم در قزاقستان و در نواحی استقلال‌یافته آبخازستان در حال فعالیت هستند.

ارمین می‌گوید:

اما یک مشکل دیگر هم وجود دارد و آن این است که این ای‌سیک‌های قدیمی فضای زیادی را اشغال کرده و سود حاصله از آن‌ها برای فارم‌ها که معمولاً به ازای هر کیلووات هزینه پرداخت می‌کنند، پایین است.

به همین دلیل است که فارم های بزرگ به دنبال جایگزین کردن مدل‌های قدیمی با جدید هستند.

رونتز می‌گوید که او تمایلی به خاموش شدن این ای‌سیک‌های قدیمی در فارم خود ندارد و به همین دلیل به دنبال این است که به‌طور موقت هم که شده ای‌سیک‌های مشتریانش را روشن نگه دارد.

ژیا در پایان افزود:

در پایان این ای‌سیک‌های S17 و S19 بیت مین و M20 و M30 میکرو بی تی هستند که جای سری S9 را در چرخه پردازش بیت کوین خواهند گرفت.