شاید شما هم در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خود، از طرف دوستانتان به ثبت نام و فعالیت کردن در پروژه‌ای به نام پای نتورک (Pi Network) دعوت شده‌اید؛ پروژه‌ای با وعده‌های جذاب که این روزها علاوه بر جامعه ارزهای دیجیتال، مردم عادی را نیز به‌خصوص در ایران با خود درگیر کرده است. اما پروژه پای نتورک چیست و چه هدفی دارد؟ این پروژه تا چه اندازه قابل اعتماد است؟ آیا مشارکت در این پروژه سودی خواهد داشت؟

پای نتورک چیست و چه هدفی دارد؟

بزرگترین دروغ در صفحه اول سایت:  اولین ارز دیجیتالی که می‌توانید با گوشی خود، آن را استخراج کنید.

از نظر تئوری و روی کاغذ، از هر سخت‌افزاری که دارای توان پردازشی باشد می‌توان برای ماینینگ همه ارزهای دیجیتال، حتی بیت کوین استفاده کرد. اگر در نرم‌افزار و سخت‌افزار تخصص داشته باشید، حتی می‌توانید بیت کوین و اتریوم را هم با تلفن همراه استخراج کنید. البته ماینینگ با تلفن‌ همراه به‌هیچ‌ عنوان سودآوری ندارد اما فقط بدانید که روی کاغذ همه ارزهای دیجیتال را می‌توان با تلفن همراه استخراج کرد. همچنین، افراد باسابقه در این حوزه، احتمالاً با ارز دیجیتال الکترونیوم آشنا هستند. الکترونیوم و چند پروژه دیگر هم از مدت‌ها قبل ایده ماینینگ با تلفن همراه را ارائه کرده بودند. پس، این ادعای وب‌سایت پای نتورک دروغی بیش نیست.

با بررسی بیشتر این سایت متوجه می‌شویم که هدف از موجودیت پای، آسان‌‌تر کردن فرایند استخراج است. پای نتورک، ماینینگ را کار سختی می‌داند که انرژی بسیاری برای آن تلف می‌شود و هدف خود را تسهیل این فرایند می‌داند.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که ماینینگِ آسان، نمی‌تواند هدف باشد. حتی کل فرایند ماینینگ نیز هدف نیست، بلکه وسیله‌ای است برای تأمین امنیت شبکه‌ای که اهداف دیگری دارد. برای مثال، هدف بیت کوین ارائه روشی برای پرداخت‌های همتابه‌همتا و غیرمتمرکز است که در آن مشکل دوبار خرج کردن نیز وجود نداشته باشد. هدف اتریوم ارائه قراردادهای هوشمند بر بستری غیرمتمرکز است. هدف آیوتا، فعالیت در حوزه اینترنت اشیاست. اما هدف غایی پای چیست؟

هر کس که تا به حال فقط نگاهی سریع به وایت پیپر پروژه‌های بزرگ بلاک چینی انداخته باشد، متوجه غیرحرفه‌ای بودن و جنبه تبلیغاتی آن می‌شود. برای بررسی وایت‌پیپر پای نتورک، نیازی نیست در این‌ باره دانش فنی داشته باشید. کافیست آن را ورق بزنید و با وایت‌پیپر پروژه‌هایی مانند کاردانو مقایسه کنید. با یک نگاه سریع می‌توان تفاوت بین یک پروژه خوب با یک طرح کلاهبرداری ناشیانه را متوجه شد.

بررسی الکسای سایت پای نتورک (Pi Network)

همانطور که مشاهده میکنید سایت رسمی این پروژه دارای رنک ۱۱۷۳ ونزوئلا و ۳۷۰۵۱ جهانی هست، البته این رتبه بر اساس ترافیک کاربران از کشورهای مختلف جهان صورت گرفته، بیشتر ترافیک سایت minepi از سمت کشورهای ونزوئلا ، بززیل و هند هست و بدون شک ایران هم به زودی به این لیست اضافه خواهد شد. کشورهایی که مردمشون وضعیت اقتصادی خوبی ندارند و هدف خیلی از پروژه های کلاهبرداری هستند. مردمانی که میشه با وعده یک شبه پول دار شدن خیلی راحت سرشون کلاه گذاشت.

هیچ سورس‌-کدی وجود ندارد

تمام پروژه‌های معتبر، در وب‌سایت رسمی خود بخشی را به توسعه‌دهندگان و ارائه دستورالعمل‌های لازم برای فعالیت آن‌ها اختصاص داده‌اند، اما در این پروژه که هدفش چیزی جز جذب مخاطب نیست، هیچ بخشی به توسعه‌دهندگان اختصاص نیافته است. تمام پروژه‌های بلاک چینی معتبر، کاملاً متن باز (Open Source) یا حداقل در بخشی‌هایی متن باز هستند. اما مشخص نیست که پای نتورک روی چه کد یا چه بلاک چینی پیاده شده است. هیچ اطلاعاتی در مورد کد بلاک چین در وایت پیپر و هیچ لینکی نیز برای دسترسی به کد وجود ندارد. می‌دانیم که تمام پروژه‌های معتبر در حوزه ارز دیجیتال، کد بلاک چین یا قرارداد هوشمند خود را در سایت «گیت‌هاب» ثبت می‌کنند. اما پای نتورک کد بلاک چین خود را در جایی ثبت نکرده است، البته اگر کدی وجود داشته باشد.

نگارش وایت‌پیپر ناشیانه است

کسانی که تحصیلات تکمیلی دارند، می‌دانند که ساختار یک مقاله آکادمیک باید چگونه باشد. این وایت‌پیپر از لحاظ ظاهری هیچ شباهتی به یک مقاله متوسط هم ندارد و بیشتر شبیه پست‌های یک وبلاگ است. برای نمونه، مقاله با ذکر نقشه راه تمام شده است. در حالی که می‌دانیم هر مقاله معتبر، با بخش جمع‌بندی و نهایتا ذکر منابع به پایان می‌رسد. وایت‌پیپر پای نتورک مانند یک کتاب ۱۰۰ صفحه‌ای است که در صفحه ۳۷ به پایان می‌رسد!

توضیحات فنی، نامفهوم و اشتباه است

در قسمتی از وایت‌پیپر در مورد میزان عرضه این کوین (یا توکن!) صحبت شده است. در ادامه به بررسی این مورد خواهیم پرداخت.
میزان عرضه نهایی این توکن از مجموع سه عدد M ،R و D به دست می‌آید. R پاداش ریفرال‌ها (دعوت از دیگران) است که خود، درصدی از M است. D نیز پاداش توسعه‌دهندگان است که درصدی از مجموع M و R است. پس برای محاسبه R و D ابتدا باید M را داشته باشیم. در این مقاله فرمولی برای محاسبه M آورده شده است:

M=∫f(p)dx

در این رابطه، P تعداد افرادی است که در فرایند ماینینگ مشارکت می‌کنند. f نیز بیانگر تابعی است که متغیرِ آن P است. اولین ایراد فرمول این است که هیچ اطلاعاتی درباره تابع f وجود ندارد و عملا نمی‌دانیم قرار است از چه چیزی انتگرال گرفته شود. دومین ایراد این است که متغیرِ تابع با متغیر انتگرال متفاوت است. البته این موضوع ایرادی در روند انتگرال‌گیری به وجود نمی‌آورد، اما پاسخ انتگرال یک تابع دومتغیره از x و p خواهد بود. که کران بالا و پایین هیچ‌کدام از آن دو را نمی‌دانیم! در واقع، M به جای اینکه عدد باشد، یک تابع دومتغیره به علاوه یک عدد ثابت است که نه کران‌های هیچکدام از متغیرها را می‌دانیم و نه عدد ثابت را.

طرفداران پای نتورک در دفاع از آن چه می‌گویند؟

توسعه‌دهندگان پروژه، از دانشگاه استنفورد هستند

توسعه‌دهندگان پای نتورک، نیکولاس کوکالیس (Nicolas Kokkalis)، چنگ‌دیائو فن (Chengdiao Fan) و وینسنت مک‌فیلیپ (Vincent McPhillip) هستند.
کوکالیس دانشجوی دکترای دانشگاه استنفورد است و در حوزه بلاک چین و تمرکززدایی فعالیت می‌کند. با مراجعه به صفحه او در وب‌سایت دانشگاه استنفورد و صفحه شخصی وی در لینکدین متوجه شدیم که در هیچکدام از این صفحات نامی از پای نتورک به میان نیامده است. بعید نیست که از اسم او برای این کار سوءاستفاده شده باشد.

صفحه‌ای برای فن و مک‌فیلیپ در سایت دانشگاه پیدا نشد. این دو، صفحاتی در لینکدین دارند، اما این صفحات هیچ نشانی از حرفه‌ای بودن آنها ندارد. صفحه فن در لینکدین فقط ۶۶ کانکشن دارد و هیچ پست، علاقه‌مندی و حتی تصویری در آن منتشر نشده است.

بیش از ۳ میلیون بار دانلود شده است

ادعای دیگر طرفداران این پروژه این است که نرم‌افزار معرفی‌شده توسط این تیم، در گوگل‌پلی وجود دارد و بیش از ۳ میلیون بار دانلود شده است که این نشان‌دهنده اعتبار پروژه است.
اول باید این نکته را بدانیم که بارها اتفاق افتاده است که گوگل نرم‌افزارهای مخربی را به اشتباه در گوگل‌پلی قرار داده و بعدا آن‌ها را حذف کرده است. پس این موضوع نمی‌تواند نشانی از اعتبار یک نرم‌افزار باشد.
دوم این‌که تعداد زیاد دانلود این نرم‌افزار به خاطر دریافت پاداش با لینک و شناسه دعوت (ریفرال) است. افرادی که کوچکترین اطلاعاتی در این باره ندارند، دست به دانلود نرم‌افزاری می‌زنند که شاید ماه‌ها بعد پول بادآورده‌ای برای آنان به همراه داشته باشد. پس به این عدد دل خوش نکنید!

امتحانش رایگان است

طرفداران پروژه می‌گویند که برای شرکت در استخراجِ این ارز، نیازی به وارد کردن سرمایه‌ نیست، پس حتی اگر پروژه به جایی نرسد، ما ضرر نخواهیم کرد.
ماینینگی که از طریق سخت‌افزار انجام می‌شود، ولی در آن هیچ برق و دیتایی استفاده نمی‌شود، ماینینگ نیست. این نرم‌افزار فقط عددی به شما نشان می‌دهد که در طول زمان بیشتر می‌شود، عددی که هیچ ارزشی ندارد.

ادعای وارد نکردن سرمایه‌ی مالی درست است. اما کلاهبرداری همیشه با روش‌های مالی اتفاق نمی‌افتد. شما با شرکت در این پروژه، زمان ارزشمند، اطلاعات شخصی و همچنین سخت‌افزار خود را در اختیار کسانی گذاشته‌اید که هیچ شناختی از آنها و اهدافشان ندارید و نمی‌دانید از گوشی شما و میلیون‌ها فرد دیگر در راستای چه مقاصدی استفاده خواهند کرد.